Lesmateriaal rond taaluitwisselingen
Het is de droom van heel wat taalleerkrachten om voor hun leerlingen een taaluitwisseling te organiseren. Tijd is echter een belangrijke drempel voor een uitwisseling. Leerkrachten krijgen veel op hun bord, en ook al willen ze heel graag hun leerlingen laten uitwisselen, soms lijkt zo’n project gewoon te ambitieus.
Met wat hulp wordt het al snel meer haalbaar. Voorbeelden van lesmateriaal zorgen er bijvoorbeeld voor dat de inhoudelijke voorbereiding vlotter gaat. Gelukkig is er heel wat lesmateriaal beschikbaar op het internet.
Swap-Swap deed een zoektocht, en bespreekt in dit artikel de meest bruikbare lesvoorbereidingen die op het internet te vinden zijn. Voor elke lesvoorbereiding geven we naast een korte beschrijving ook de volgende info mee:
- Leeftijdscategorie van de leerlingen
- Taal van het materiaal
- Type materiaal (Word-document, PDF, website)
- Link naar het materiaal (Sommige lesvoorbereidingen staan op KlasCement, een platform voor leermiddelen van de Vlaamse overheid. Om de lesvoorbereidingen te kunnen zien moet je eerst een – gratis – account aanmaken.)
We vonden voorbereidingen die je helpen met:
- De dagindeling tijdens de uitwisseling
- De kennismaking tussen de leerlingen van de twee scholen
- Activiteiten rond het leren kennen van elkaars cultuur
- Activiteiten rond het ontdekken van de stad, streek of het land waar de uitwisseling naartoe gaat
Dagindeling tijdens de uitwisseling
Eén mogelijkheid is om tijdens de uitwisseling de leerlingen gewoon de lessen in elkaars school te laten volgen. Zo worden ze niet enkel in de andere taal ondergedompeld, maar maken ze ook kennis met de schoolcultuur en de manier van lesgeven in de andere school.
Om nog extra meerwaarde te geven aan de uitwisseling, kan je specifieke activiteiten en uitstapjes voorzien. Hier geven we enkele voorbeelden van hoe andere scholen dit aanpakten.
De jaarplanning en dagplanning “Uitwisselingsdag in Zeewolde/Harderwijk”
Op KlasCement staat een beschrijving van het uitwisselingsproject tussen een Waalse en een Nederlandse school. Dit uitwisselingsproject loopt over een heel jaar, en het lesmateriaal begint met de jaarplanning. Leuke inspiratie voor wie een langdurend project in gedachten heeft. Voor de dag van het bezoek van de Nederlandse aan de Belgische school is er een gedetailleerde planning. Verderop in de bundel staat het materiaal waarmee de leerlingen die dag aan de slag gaan, met ondermeer dialoogjes in het Frans en Nederlands die moeten worden aangevuld. De voorziene activiteiten zijn ontworpen om te doen met een tandem van telkens een Nederlandstalige en een Franstalige leerling.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 12-18j
- Taal van het materiaal: Nederlands
- Type materiaal: Word-document, waarin de planning is ingevoegd in de vorm van een jpeg-bestand
- Link naar het materiaal: https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/50737/tandemleren-uitwisselingsdag-in-zeewoldeharderwijk/?previous
Blog “Echange Linguistique”
“Echange Linguistique” is de blog rond de jaarlijkse uitwisseling tussen een middelbare school in Vlaanderen en Wallonië. De blog bevat onder meer de dagplanning van de ontmoetingen met de activiteiten en zelfs een lijst met benodigdheden voor elke activiteit. Je kan er nuttige info uit halen voor je eigen uitwisseling.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 16-18 j
- Taal van het materiaal: Nederlands en Frans
- Type materiaal: website
- Link naar het materiaal: http://echangelinguistique.weebly.com/
Voorstelling en kennismakingsspelletjes
Om tijdens de ontmoeting het contact tussen de leerlingen van de twee scholen vlotter te laten lopen, kan je kennismakingsspelletjes voorzien. Hier vind je enkele uitgewerkte voorbeelden. Sommige scholen starten de kennismaking al voor de eerste ontmoeting plaats vindt. Zij laten de leerlingen zichzelf of hun school voorstellen in een poster, brief, filmpje of presentatie.
Kennismakingsspelletjes uitgewerkt voor het project “Nachbarsprache & buurcultuur”
Het project “Nachbarsprache & buurcultuur” heeft als doel middelbare scholen te ondersteunen bij uitwisselingen tussen Duitse en Nederlandse scholen. Op de website van het project staat lesmateriaal dat speciaal voor uitwisselingen werd opgesteld. Er is een rubriek met tal van kennismakingsspelletjes die bedoeld zijn voor de eerste ontmoeting tussen de leerlingen van de verschillende scholen. De taal is meestal Duits en soms Nederlands. Voor Duits-Nederlandse uitwisselingen is meteen bruikbaar. Maar ook voor uitwisselingen met andere talen is het interessant. Documenten zijn in Word te downloaden en kunnen aangepast worden aan een andere taal.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 12-18 j
- Taal van het materiaal: Duits; sommige spelletjes zijn ook beschikbaar in het Nederlands of zijn tweetalige Duits/Nederlands
- Type materiaal: verschillende documenten in Word
- Link naar het materiaal: https://www.ru.nl/nachbarsprache-nl/scholen/lesmateriaal/#h4b09b494-811e-4854-a421-bf9309405da3
Opdrachten voor de kennismaking tussen leerlingen nog voor de uitwisseling plaats vindt
Op KlasCement vind je opdrachten voor Franstalige leerlingen die op uitwisseling gingen naar een school in Nederland. De eerste twee opdrachten zijn bedoeld als kennismaking nog voor de eerste ontmoeting plaats vindt. Leerlingen moeten een video maken over de school, en een presentatie over zichzelf geven. Voor elke opdracht staat in het lesmateriaal beschreven hoe en wanneer de leerlingen de opdracht moeten uitvoeren, en waarop ze beoordeeld worden.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 6-12j
- Taal van het materiaal: Nederlands
- Type materiaal: Word-document
- Link naar het materiaal: https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/58297/video-powerpoint-rondleiding-interview-voorbereidingsfiches/?previous
Interculturele ontmoetingen
Culturele verschillen en gelijkenissen zijn een leuk onderwerp voor een uitwisseling. En omdat taal en cultuur nauw verweven zijn, is het ook meteen nuttige inhoud voor het taalvak.
Spreekwoorden uit de hele wereld
Spreekwoorden, zegswijzen en uitdrukkingen zijn vaak heel taaleigen. Ze geven de relatie tussen taal en cultuur weer. Verken met je leerlingen spreekwoorden en uitdrukkingen in verschillende talen. Ga samen op zoek naar een passende vertaling en denk samen na over waarom bepaalde culturen en talen bepaalde zegswijzen gebruiken. Laat je leerlingen ook nadenken over zegswijzen in hun thuistalen.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 12-18j
- Taal van het materiaal: Nederlands
- Type materiaal: PDF
- Link naar het materiaal: https://www.brusselvoltaal.be/sites/brusselvoltaal/files/2020-11/ACTIVITEITENFICHE%20So%20spreekwoorden.pdf
Plurimobil: Set lesvoorbereidingen rond interculturele ontmoetingen
De Raad van Europa heeft een volledige set lesvoorbereidingen ontwikkeld in het project “Plurimobil”. Het uitgangspunt is een uitwisseling tussen twee groepen leerlingen uit een verschillend land en/of met een verschillende moedertaal. Vind je activiteiten opbouwen rond leren over elkaars cultuur? Dan vind je hier alles wat je zoekt en hoe je niet verder te kijken. Het lesmateriaal is erg professioneel opgesteld, en er zijn specifieke lesvoorbereidingen voor alle leeftijden en taalniveaus. Hoewel de voorbereidingen vaak uitgaan van uitwisselingen waarvoor je het vliegtuig moet nemen, is het ook prima bruikbaar voor uitwisselingen die net over de (taal)grens gaan.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 6-22j
- Taal van het materiaal: Engels
- Type materiaal: Word-documenten
- Link naar het materiaal: http://plurimobil.ecml.at
Activiteiten en spelletjes rond het land, de stad of de streek
Een uitwisseling is een mooie gelegenheid om de omgeving van de school te leren kennen. Op KlasCement staan verschillende uitgewerkte stadsralleys. Een mooi voorbeeld is een zoektocht in Oudenaarde, opgesteld in het Nederlands en Frans voor een uitwisseling tussen een Franse en Vlaamse school. Op Een stadsralley is natuurlijk heel specifiek voor de omgeving van de school, maar we vonden ook lesmateriaal rond Nederland en Duitsland in het algemeen.
Bundel over Nederland en de Nederlandse gewoontes
Op KlasCement vind je een bundel met informatie en invuloefeningen voor leerlingen over Nederland en de Nederlandse gewoontes. Het is ontworpen voor Franstalige leerlingen die enkele dagen in een Nederlands gastgezin verblijven. Onderwerpen zijn onder meer de Nederlandse geografie, feestagen en gewoonten. Het leuke aan deze bundel is dat het niet alleen een oefening is voor taalvaardigheden, maar ook nuttige info bevat voor tijdens de uitwisseling. Enkele onderdelen moeten nog worden aangevuld door de leerkracht, maar het grootste deel van deze bundel van 16 pagina’s is klaar voor hergebruik.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 12-18j
- Taal van het materiaal: Nederlands
- Type materiaal: Word-document
- Link naar het materiaal: https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/58295/taalstage-nederland-invulbundel-voor-leerlingen-bij-gastgezin
Quizzes over Nederland en Duitsland
Op de site van het Nachbarsprache & buurcultuur-project staan enkele leuke quizzes over Nederland en Duitsland, compleet met vragen en bijbehorende Powerpoint.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 12-18j
- Taal van het materiaal: Duits, Nederlands
- Type materiaal: Word-documenten en bijbehorende Powerpoint-presentatie
- Link naar het materiaal: https://www.ru.nl/nachbarsprache-nl/scholen/lesmateriaal/#h47f05854-a9a6-40bf-bde6-b1822a7419a2
Opdracht rond straatinterviews
De eerder vernoemde opdrachten voor Franstalige leerlingen die op uitwisseling gingen naar een school in Nederland bevatten ook een opdracht rond straatinterviews. Het document laat leerlingen eerst vragen voorbereiden over de Nederlandse koninklijke familie, die ze vervolgens op straat aan voorbijgangers moeten stellen.
- Leeftijdscategorie van de leerlingen: 6-12j
- Taal van het materiaal: Nederlands
- Type materiaal: Word-document
- Link naar het materiaal: https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/58297/video-powerpoint-rondleiding-interview-voorbereidingsfiches/?previous
Help mee!
Heb jij nog ander lesmateriaal rond uitwisselingen gevonden op het internet? Of heb je misschien al ervaring met uitwisselingen op school? Dan horen we graag van jou! Misschien kan jij tips delen, of ons je lesmateriaal of voorbereiding bezorgen. Zo help je andere leerkrachten om hun uitwisseling voor te bereiden.
Mail naar info@swap-swap.be of plaats een reactie.